شجاعت رفتن ، ضرورت ماندن

در این روزها بسیاری نگران اند که کار اعتصاب ِ غذای سیمین بارکزی سر انجام به کجا خواهد رسید. این نگرانی بجا است. زنده گی یک آدم از رشته ی باریک یک اعتراض آویخته است و ممکن است این رشته بگسلد و این آدم بیفتد. چرا سیمین بارکزی تدبیری این چنین شدید را بر گزیده؟ بعضی می گویند اعتصاب او برای احیای عدالت است. بعضی می گویند ناشی از حب ِ مقام است. بعضی می گویند او نمی تواند رویای رسیدن به پارلمان را این چنین آسان ترک کند. هر کس گمانی می زند.

فرض کنید اعتصاب خانم بارکزی به خاطر درخشان ترین آرمان های انسانی است. آیا در این صورت ، به آخر خط می رسیم و می گوییم : خوب ، حال که این طور است این اعتصاب عالی است و از این بهتر نمی شود؟ به نظر من حتا اگر درست باشد که خانم بارکزی تنها به خاطر عدالت دست به اعتصاب غذا زده است ، هنوز می توان گفت که این انتخاب در متن شرایط موجود انتخاب بدی است.

یک- آیا سیمین بارکزی پیش از آن که دست به اعتصاب بزند حساب هزینه و فایده ی این اعتصاب را کرده است یا نه؟ اگر این محاسبه را کرده ، به نظر او چه سودی از این کار حاصل می شود که دادن این هزینه را توجیه می کند؟ مثلا اگر خانم بارکزی واقعا جان خود را از دست بدهد ، مرگ او چه حاصلی برای افغانستان یا خانواده ی او خواهد داشت؟ در این جا ، عده یی برافروخته خواهند شد و خواهند گفت :" آقا ، کار عدالت خواهی کار دکانداری نیست که این را بدهی و آن را بگیری و از این داد و گرفت حتما سودی ببری. قصه ی عدالت طلبی قصه ی قمار عاشقانه است". این هم دیدگاهی است. اما من دیری است بر این باورم که وقتی که یک فرد عدالت خواه و آزادی طلب عدالت و آزادی را برای همه گان می خواهد ، باید اهل محاسبه ی هزینه و فایده هم باشد. در غیر این صورت ، عدالت طلبی و آزادی خواهی او را نمی توان خیلی جدی گرفت. درک این قضیه خیلی آسان است : مردی یا زنی صد کمال دارد و یکی از کمالات اش این است که وضع جامعه را عادلانه تر می خواهد. روزی این مرد یا زن از دیدن هزاران بی عدالتی سیر می شود و با دلی پر خون ، اعصابی در هم ریخته و وجودی سراسر اعتراض دست به اعتصاب غذا می زند و در ظرف چند روز از بین می رود.  حال ، کسی می تواند در برابر جنازه ی او بایستد و بگوید : " ای شهید بزرگ ، من درک می کنم که چه چیزی ترا به این جا آورد. اما حالا که تو نیستی ما کسی را از دست داده ایم که اگر زنده می بود می توانست ما را به عدالت و آزادی خیلی نزدیک تر کند". آن کس که عدالت و آزادی را برای همه گان می خواهد و به همین خاطر مثلا نماینده ی پارلمان می شود ، نباید کاری کند که خودش را قهرمان بسازد اما قهرمانی اش در سطح جامعه جز محرومیت مردم از یک " همراه ِ توانا " حاصلی نداشته باشد.

دو- رویکرد ِ رادیکال خانم بارکزی در شکل اعتصاب غذای نامحدود ، معنای دیگری هم دارد: او تمایل به اتخاذ شیوه های رادیکال دارد ، به گونه یی که نمی تواند با واقعیت های سیاسی جز از موضع " برنده" رو به رو شود. دنیای سیاست – از هر زاویه که به آن نگاه کنیم- همیشه سرشار از بازی است و با " تفکر یا حق یا باطل" نمی توان واردش شد. به این معنا که حق و باطل در چارچوب عمل سیاسی همان حق و باطل در عالم باورهای فردی نیستند.از الزامات ورود در بازی سیاسی یکی این است که آدم حق و باطل های خود را به نحوی با صلاح و غیر صلاح های عرفی هم سازگار کند. اگر این طور نباشد یک نماینده ی پارلمان ( که در کشوری چون افغانستان کارش حتما سیاسی است) نمی تواند در مجلس قانون گزاری کشور کار مفیدی برای مردم بکند.

سه- آنچه تا کنون گفتم به هیچ وجه برای کم اهمیت جلوه دادن اعتصاب غذای خانم بارکزی نیست. کاش او به خاطر کودکان خود ( اگر دارد)  به اعتصاب غذا پایان بدهد. کسی که آن قدر شجاعت دارد که می تواند به خاطر چیزی تا پای مرگ برود ، بهتر است آن شجاعت را برای رفتن تا اوج زنده گی به کار بگیرد. برای این دومی راه هایی دیگر هم هستند.