پاسخ به یک پرسش

ساکی عزیز سلام،
گفته بودم که اعتراض مدنی به خودی خود چیز مثبتی نیست.پرسیده اید:

"نفهمیدم چرا چنین است. فکر می کردم اعتراض مدنی به خودی خود مثبت است، اما شرایط و برهه ی زمانی است که بر مثبت بودن آن تاثیر می گذارد".

اعتراض مدنی هم اعتراض است و اعتراض فی نفسه لزوما چیز مثبتی نیست. صفت "مدنی" درونمایه ی اعتراض را کیفیت نمی بخشد، روش اعتراض را پذیرفتنی می کند. به این معنا که می توان کسی را که به شکل مدنی اعتراض می کند ستود و از روش کار او حمایت کرد. اما مدنی بودن اعتراض او به هیچ وجه تضمین نمی کند که درونمایه ی اعتراض اش هم چیز مثبتی باشد. فرض کنید ده هزار نفر در سرک دانشگاه کابل روی زمین می خوابند و اعلام می کنند که تا خواسته شان بر آورده نشود به خانه های خود باز نخواهند گشت. وقتی می خواهید بدانید که خواسته ی شان چیست ، تکان می خورید : آن ها خواهان بسته شدن همه ی مکاتب دخترانه در افغانستان هستند! این اعتراض مدنی است ( از این جهت که مسالمت آمیز و عاری از خشونت است) ، اما درونمایه اش چه قدر قابل دفاع و توجیه است  شما داوری کنید.
این که اعتراض مدنی را به صورت خودکار مثبت ندانیم این فایده را هم دارد که راه نقد را باز می گذارد.
ممکن است کسی بگوید که آنانی که مثلا خواهان بسته شدن مکاتب دخترانه باشند هرگز از روش اعتراض مدنی کار نخواهند گرفت. بنا بر این دیدگاه اعتراض مدنی الزاما با نوعی نگاه متمدنانه به مسایل همراه است. من در ضرورت چنین رابطه یی شک دارم. هیچ کس نمی تواند بگوید که میان هوشمندی سیاسی و موضع گیری های متمدنانه رابطه ی همراهی وجود دارد. ممکن است کسی بر ضد مکاتب دخترانه باشد اما در عین حال از لحاظ اجتماعی و سیاسی آن قدر هوشمند باشد که به اعتراض مدنی متوسل شود. مشکل ما در افغانستان این است که بسیاری از مفاهیم را نه همچون محصولات انعطاف پذیر فکر و تجربه ی بشر خطاپذیر بل به عنوان درخشش های جاویدانی و بی عیب طبیعت خیراندیش آدمی بر می گیریم.