محبت علیه زنان

خشونت علیه زنان در افغانستان گواه نمی خواهد. و می دانیم که بخش مهمی از این خشونت را مردان اعمال می کنند. مدتی است که خشونت علیه زنان باز مورد توجه قرار گرفته و این توجه مفید است.

من در این جا می خواهم به " محبت علیه زنان" اشاره یی بکنم. این ترکیب ِ نا متجانس ممکن است تا حدی چشم آزار باشد ، اما به گمان من پدیده یی است که باید "نام" اش داد و به همان نام صدای اش کرد. محبت علیه زنان چیز پیچیده یی است. پیچیده گی اش روشن است. محبت دیدن و از همان محبت ضربه خوردن. این چیزی نیست که به ساده گی به چشم بیاید. چه کسی می تواند علیه زنان چنین محبتی بورزد؟ کسی که پیچیده گی ذهنی اش بیشتر از پیچیده گی ذهنی یک آدم عامی باشد. کسی که خودش دریافته باشد که قدرت نرم افزار ِ محبت می تواند به مراتب بیشتر از قدرت سخت افزار ِ خشونت باشد. به همین خاطر " محبت علیه زنان" بیشتر در میان مردان تحصیل کرده و با سواد دیده می شود. نکته ی مهم این است که به یاد داشته باشیم محبت علیه زنان هنوز-  به سان خشونت-  "علیه" زنان است و کام زنان را تلخ و زنده گی آنان را زهرآگین می کند.

در محبت علیه زنان از تهدیدهای وحشت آور ، دشنام های دل شکن و عربده های مردانه خبری نیست. به جای این چیزها لبخند هست و نوازش ، و صدایی که از فرط نرمی به سختی شنیده می شود--- نجوا. در محبت علیه زنان ، مرد گوش می دهد ، همدلی می کند و نشان می دهد که حرف زن را می فهمد. نمی گوید " تو حق نداری پایت را بی اجازه ی من از خانه بیرون بگذاری". می گوید : " عزیزم ، من نمی گویم از من اجازه بگیر ؛ نمی گویم بیرون نرو. من فقط نگران تو ام. اگر نگرانی من برایت هیچ معنایی ندارد، خیر است".

زن می گوید :" پدر جان! پسرت دوست دختر دارد ، به هر جا بخواهد برود می رود ، هر کاری دل اش بخواهد بکند می کند ، ولی...". و مرد جواب می دهد: " دخترم، من به تو افتخار می کنم که به این سن و سال رسیده ای اما در تمام عمرت حتا یک مورد بی حیایی و بی احترامی از تو ندیده ام. نمی دانم پسرم را چه شده؟ همان پرورشی که به تو دادیم ، به او هم دادیم. اما بین تو و او از زمین تا آسمان فرق است".

زن به همسرش می گوید: " حالا که روشن است که تو زن دیگری هم گرفته ای..." ، و مرد با تبسمی سرشار از عشق پاسخ می دهد : " ببین ، یعنی تو واقعا فکر می کنی که آن بدبخت ِ بی چاره ... نه ، تو راستی ...ببین ، مرا درک کن. آن زن زن ِ هوس نیست. من بعدا برایت می گویم که اصل ماجرا چه بود... به خدا اگر مردی در شرایطی باشد که آن زن بود و از تو بخواهد که با او ازدواج کنی ، والله اگر من مخالفت کنم. گاهی در زنده گی وضعیت های پیش می آید که ... گذشته از این ها ، اگر واقعا هوسی می بود من چرا باید با او ازدواج می کردم؟ زن در جهان کم است؟ ...".  

تا آنجا که من می دانم در افغانستان بازنده ی  اکثر این گفت و گو ها و نظایر بی شمار شان زنان هستند. چرا؟ پاسخ به این " چرا؟" ما را وارد بحثی می کند که فعلا مجال باز کردن اش نیست. اما به آن اشاره یی می کنم:

استدلال ها و قصه هایی که به قصد متقاعد کردن کسی عرضه می شوند همیشه در چارچوبی از عوامل دیگر عمل می کنند. یعنی این طور نیست که ما استدلال یا روایتی را بشنویم و صرفا از روی محتوای خود همان استدلال یا قصه  متقاعد شویم. در جامعه ی افغانی عناصری چون کالاهای اقتصادی ، منزلت اجتماعی، مجاری اطلاعات و جهان دیده گی ، میراث تاریخی ، فرهنگی و دینی همه در خدمت مردان اند. این است که روایت ها و استدلال های مردانه به پشتیبانی این سرمایه ها و در متن اجتماعی ای که این سرمایه ها را در انحصار مردان قرار می دهد ، صاحب اعتبار می شوند. به بیانی دیگر، وقتی زنی استدلال یا قصه ی یک مرد را در کنار سلطه یی می گذارد که مردان بر این سرمایه ها دارند ، تنها قصه و استدلال نمی شنود ، تهدید هم می شنود. به همین خاطر ، زن افغانی با محبت های منظور دار ِ مورد بحث نیز تهدید می شود.

مرد با خود فکر می کند: " با زبانی نرم و کم هزینه با او حرف خواهم زد. اگر قبول نکرد ، کی تاوان می کند؟". زن که از پشتیبانی عواملی که در بالا آوردم بی بهره است ، می داند که بازنده ی دعوا او خواهد بود. این است که در اکثر موارد مجبور می شود میان دو باخت یکی را قبول کند: یکی باخت ِ ماندن در زندان محبتی که محبت نیست و دیگری باخت ِ فرار از این زندان و جور کش ِ غول بیابان شدن.