قصه ی گرگان و سگان قصه ی ما هم هست

یکی از خواننده گان عزیز «ناشناس» نوشته است :

« آقای هاتف سلام و درود بر شما!
تشابهی که شمادر بریدن سریک گوسفندویک انسان میبینید- فقط یک عیب دارد وآن اینکه کار طالب و سائر آدمکشان را آسان میکنید- اگر آنهااین نوشتار شمارا بخواند باخود شاید بگویند - درود بر این جوان عزیز که بالآخره مثل ما می اندیشد! بیائید کمی کمتر افراطی بیندیشیم!
نوشته ها و دیگر کارهایت عالی است عالی نگهشان د ار! موفق باشی!».

ناشناس گرامی ،
می دانستم کسی این ایراد را خواهد گرفت.  نگران طالبان و القاعده نباشید. آن ها بدون خواندن نوشته های این « جوان عزیز» هم راه خود را می روند و دلایل کافی برای سر بریدن دارند.
آنچه من می خواهم بگویم این است : ما در مورد « جان» و حیات دو انتخاب داریم. یکی این که با همه ی جان ها با احترام و وسواس و احتیاط برخورد کنیم . دیگری این که جان ها را بر دو نوع ارزشمند و بی ارزش تقسیم کنیم. فعلا ما همین کار دومی را می کنیم. جان انسان برای ما جان ارزشمند است و جان حیوان جان بی ارزش. این برای ما آدم ها فایده هم دارد. گوسفندی را می کشیم و می خوریم و لذت اش را می بریم ( و البته پروتین و دیگر چیزهای اش را). با این همه ، با این تقسیم بندی خود مشکلی هم خلق می کنیم : گاهی به ساده گی تصمیم می گیریم که جان انسانی را به سطح جان یک گوسفند تقلیل بدهیم و به محضی که این کار را کردیم در واقع به خود جواز می دهیم که با او همان برخوردی را بکنیم که با یک گوسفند می کنیم. شنیده اید که می گویند فلانی گاو است؟ نتیجه؟ نتیجه اش این می شود که اگر بپذیریم که فلان آدم گاو است دیگر به او احترامی نگزاریم. وقتی کسی را گرگ می خوانیم و باور خودمان می شود و دیگران می پذیرند که او گرگ است ، این نگرش به ما رخصت می دهد که با او هر کاری که دل مان خواست بکنیم. وقتی که مهری به نام « جان بی ارزش» داشته باشیم به ساده گی می توان این مهر را بر هر آدمی زد. در برابر ، اگر مطلق جان را ارزش بدهیم ( فارغ از این که این جان در یک گوسفند است یا در یک انسان) ، دیگر نمی توانیم به بهانه ی این که فلانی از مدار انسانیت خارج شده به آسانی جان او را بگیریم یا حقوق اولیه اش را پامال کنیم.  فعلا حیوان برای ما یک نقطه ی ارجاع شده. به این معنی که هر کسی را که به نظر خود نامطلوب تشخیص دادیم فورا می اندازیم اش به عالم حیوانیت. می گوییم فلانی خر است ، فلانی سگ است ، فلانی روباه است ، فلانی گرگ است و از این قبیل. در فرهنگ ما سگ نجس است و لابد آدمی هم که سگ است نجس است دیگر. این نسبت ها سبب می شوند که ارزش جان آدمی فورا در نگاه ما تقلیل بیابد. این است که من فکر می کنم یک راه این است که حیوان را به عنوان یک نقطه ی ارجاع منفی از میان برداریم.

همین نگرانی شما به خاطر این است که نگرش شما بر بی ارزش دانستن جان حیوان استوار است. وقتی من می گویم میان بریدن سر گوسفند و سر انسان تفاوتی نیست شما فورا به این فکر می افتید که من ارزش جان انسان را پایین آورده ام. چرا فکر نمی کنید که ارزش جان حیوان را بالا برده ام؟
این را هم علاوه کنم که من می فهمم ما انسان ها در برتر دانستن خود منافعی داریم و احتمالا این دنیا همیشه دنیای برتری انسان ها خواهد ماند. قبول دارم که ما گوشت خواهیم خورد و برابر دانستن جان انسان و حیوانات دیگر مفهوم خنده آوری باقی خواهد ماند. با وجود این ، می توان حد اقل برای یک تمرین ذهنی و روانی لختی به یک جهان ممکن دیگر فکر کرد. جهانی که در آن انسان ها قبول می کنند که با همه ی توانایی های شگفتی که دارند به همان اندازه حق حیات  و سلامت و لذت بردن از زنده گی را دارند که خرها و گرگ ها و گوسفند ها و ماهی ها و تمساح ها و کبوترها و... دارند. فعلا همه ی انسان ها نژاد پرست و فرهنگ پرست اند. نژاد و فرهنگ انسانی را با صراحت برتر و ارزشمندتر می دانند. خر از نژادی دیگر است. گاو از نژادی دیگر است. و همین طور. از قضا انسان ها وقتی که می خواهند بعضی از هم نوعان خود را تحقیر کنند نیز همان کاری را می کنند که با نژادهای حیوانی می کنند. اول به تفاوت رنگ  پوست و شکل چشم و بینی و  قد و ... آنان نگاهی تحقیر آلود می اندازند. بعد آن ها را از مدار فرهنگ انسانی خارج می کنند یا در مراتب نازل تر آن می نشانند. آن گاه در حق شان تبعیض روا می دارند.
قصه ی برخورد ما با حیوانات  خیلی جدی تر از آن چیزی است که در ابتدا به نظر می آید. نوع رابطه ی ما با حیوانات چیزی هم در باره ی نوع رابطه ی ما با هم دیگر می گوید. درک این پیوند البته هنگامی ممکن می شود که ما به یک تغییر هنجاری در تفکر خود مجال انکشاف بدهیم.